Rodzina – pierwsze i naturalne środowisko wychowawcze.

Wpływ wychowawczy jest najsilniejszy we wczesnych fazach rozwoju człowieka – w okresie dzieciństwa, gdzie jeszcze nie podlegamy praktycznie żadnym instytucjom, a naszym pierwszym i naturalnym środowiskiem wychowawczym jest nasza rodzina. Największy wpływ na kształtowanie naszego zachowania mają nasi rodzice, stosując często swój „spontaniczny” i indywidualny plan wychowawczy.  Na to jakie metody wychowawcze będą wykorzystywali rodzice mają wpływ takie aspekty jak: wzorce jakie wynieśli z domu rodzinnego, wyznawane wartości oraz ich własne doświadczenia. Pomimo, iż styl wychowania jest w znaczącej mierze sprawą indywidualną rodzica, pedagodzy i psychologowie wyróżniają trzy główne style wychowawcze.

3 podstawowe style wychowania.

Styl autokratyczny – charakteryzuje się wyraźnym „dystansem” w relacji rodzic – dziecko. Rodzice starają się kontrolować swoje dzieci, trzymają się określonych zasad, są rygorystyczni i surowi, pragną utrzymać narzucony przez nich porządek. Uznają tylko własne racje, nie dopuszczając dzieci do współdecydowania w sprawach rodzinnych. Istnieją różne odmiany tego stylu wychowania: surowego nadzoru i stawianiu wymagań często przekraczających możliwości dziecka, czy też racjonalne ograniczenie swobody i stawianie przed dzieckiem wymagań i zadań dostosowanych do jego cech indywidualnych wspierając tym samym jego rozwój.

Styl liberalny – jest przeciwieństwem stylu autokratycznego. Rodzic występuje w roli „kumpla”. Głównymi cechami liberalnego stylu wychowania jest pobłażliwość oraz uległość, rodzic często spełnia wszystkie zachcianki swojej pociechy. Nie ma narzucanych zasad, rodzic pozostawia dziecku dużą swobodę (często pozwalając na zachowania aspołeczne).

Styl demokratyczny – badania wykazują, że jest to najkorzystniejszy styl wychowania dla rozwoju osobistego dziecka. Dziecko jest częścią życia rodzinnego – bierze udział w dyskusjach i ma wpływ na sprawy rodzinne. Rodzice szanują indywidualność swoich dzieci, zazwyczaj nie stosują kar, zastępują je rozmowami o odpowiedzialności i konsekwencjach negatywnych działań dziecka. W tym stylu rodzic preferuje wykorzystywanie zachęt, aby wpłynąć na dobre zachowanie swojego podopiecznego.

Powyższe style nie występują w czystej postaci. Zazwyczaj dominuje jeden z nich, przeplatając się z innym.